Қарағанды мемлекеттік индустриялық университетінің қазіргі түлектері өздерінің сызбалары және ерекше идеялары негізінде адамның қолының жұмыс жасау қаидасы бойынша жұмыс жасайтын алты өсті робота-манипуляторды құрастырды. Негізгі ерекшелігі – оның бөліктерінің бір бөлігі университеттің 3D-принтерінде басып шығарылды.

«Энергетика, автоматтандыру және есептеу техникасы» кафедрасында жақын күндері «Бейімделген роботталған жүйені әзірлеу мақсатында алты өсті робот-манипулятордың кинематикалық сұлбаларын зерттеу және әзірлеу» тақырыбына арналған кешенді дипломдық жоба қорғалды. Барлық жұмыс ғылыми жетекшілермен бірге жүзеге асырылды.

Электрэнергетиктер тобы алдын-ала қолданыстағы мехатронды кешендерді сараптаумен, қортындысында мехатронды кешен және роботты техникалық нарықта сұранысқа ие ең қажетті жабдықтар робот-манипуляторлар екенін анықтады.

Қазіргі уақытта манипуляторлы роботтар өнеркәсіптің әртүрлі саласында кең спектрлі технологиялық міндеттерді жүзеге асыру үшін қолданылады. Өндірістік процеске  манипуляторларды негізу үшін арнайы әзірленген басқару жүйесі қажет, ол робот және адам-оператор арасындағы  өзара әрекетті қамтамасыз етеді, сонымен бірге технологиялық операцияларды автоматтандыруға қажетті процестерді орындайды.

– «Энергетика, автоматтандыру және есептеу техникасы» кафедрасында осындай манипуляторды жинақтау туралы ой біраз уақыт бұрын пайда болды, бүгінгі күннің студенттері бұрынғы студенттерден өзгеше, олар мектепте робототехника негіздерін оқыған.  Сондықтан жоғары оқу орындарындағы оқыту жоғары деңгейде жүзеге асырылу тиіс – дейді оқу ісі жөніндегі проректор Галина Сивякова. – Негізгі ерекшелік, бөлшектердің бір бөлігі университеттің жеке 3D-принтерінде басылып шығарылды, сондықтан соңғы өнім бағасы біршама арзан болды.

Дайын робот-манипулятор жаңа корпустың бір дәрісханасында орналастырылған. Буындардағы иілгішті бейімділікті иілгіш тізбектің болуына қатысты оны әртүрлі салаларда қолдануға болады.

– Мысалы, машинажасау саласында бөлшектерді сұрыптау, фармацевтика саласында дәрі-дәрмектерді мөлшерлеу кезінде қолдануға болады. Жалпы белгілі, мысалы, робот-манипулятор – кран ойыншықтарды қармайтын өрмекші сияқты  дейді – «Энергетика, автоматтандыру және есептеу техникасы» кафедрасының доценті Артем Гурушкин. – Біздің робот-манипулятор 6 өсті, ол әртүрлі бағытта қозғалады, адаммен салысытрғанда 360 градусқа бұрылады. Сонымен бірге робот шаршамайды, берілген уақыт ішінде барлық тапсырманы орындайды. Бұл жерде адами фактор орын алмайды. Қол еңбегін механикалық еңбекпен ауыстырудағы мақсат – адамды осы жұмысты орындаудан босату және орындалатын жұмыстың дәлділігін арттыру.

Роботы жинау кезінде электр- және өрт қауіпсіздігі, сонымен бірге жобаның экологиялық мәселелері де қарастырылды, адам ағзасына шу және тербеліс, ультрадыбыстардың, ионды сәулелердің зиянды әсері анықталды, адамды осы зиянды факторлардан қорғау шаралары да қарастырылды. Дипломшы-студенттер өздерінің ғылыми-зерттеу жұмыстарының экономикалық дәйектемесін де ұсынды. Олардың есептеулері бойынша, робот экономикалық және жобаның бәскелестігі тұрғысынан тиімді, сонымен бірге осындай оқу жабдықтарын жасайтын ұқсас компания өнімі бір бірлік үшін 3,5 миллионнан астам қаржыны құрайды. Студенттердің өздері жасап шығарған роботы бірнеше есе арзанға түсті. Робот-манипулятор және 3D-принтер ҚМИУ қонақтарына және серіктестеріне, оның ішінде ҚР Парламент Мәжілісінің депудаттары және шетел мамандарына  мақтанышпен көрсетілді.

Казіргі уақытта манипуляторды баптауды зертханалық сабақта «Автоматтандыру және басқару» мамандығының үшінші курс студенттері жүзеге асыруда. Әртүрлі жылдамдық кезінде жұмыс жасаумен бірге бірнеше жұмыс тәртібін үйлестіру – мысалы айналыс және біруақытта көтеру, барлық жетектердің бірге жұмыс жасауы тексерілуде. Қазіргі таңда робот тек ғана қармау жұмысын орындайды, бірақта «қолы» әрі қарай әртүрлі операцияларды орындайтын болады.

«Энергетика, автоматтандыру және есептеу техникасы» кафедрасында оқу айларында «Электрон» үйірмесі жұмыс жасайды, осы үйірмеге кафедра қамқорлық жасайтын үш мектептің оқушылары және қМИУ жанындағы колледж студенттері қатысады. Осындай  сабақтарға Теміртау қаласының басқа мектептерінің оқушыларының қатысу мүмкіндіктері де қарастырылып жатыр.

ҚМИУ жасаған робот-манипулятор ағынды өндіріске қойылмайды, бірақта қала, облыс және республикалық білім ұйымдарына арналған оқу құрылғысы ретінде бірлі тапсырыстар түрінде жасалуы мүмкін.

Светлана ЕГОРОВА

Фото автордікі

Қарағанды мемлекеттік индустриялық университетінде Қазақ ақпараттық коммуникация (ҚАА) Академиясы жанындағы Cisco желісті академиясының IT Essentials курсы бойынша Қарағанды облысының информатика пәнінің оқытушыларына арналған екі апталық оқыту курсы ұйымдастырылды.

Отыз қатысушылардың  арасында Саран, Сатпаев, Шахтинск, Балқаш, Жезқазған, Қарағанды, Теміртау, Осакаровка, соынмен қатар Абай, Нұра, Шет, Жаңаарқа, Қарқаралы, Ақтоғай және Бұқар-Жырау аудандарының педагогтары да бар.

IT Essentials курсы ақпараттық технологиялар негізіне арналған. Бағдарламада – компьютерді жинау, профилактикалық күту; реттеу, баптау және Windows басқару; желісті ұйымдастыру қағидалары. Сонымен бірге ноутбуктер, ұялы қондырғылар және принтерлердің жұмыс жасау қағидалары қарастырылады. Операциялық Linux, OS X жүйелеріне және ұялы операциялық жүйелерге де көңіл бөлінеді. Оқытылатын  тақырыптар тізімінде – «Ақпараттық қауіпсіздік», «IT-профессионал» және «Кеңейтілген іздеу және ақаулықтарды жою» тақырыптары қарастырылған.

Сабақты Л. Гумилев атындағы Еуразиялық ұлттық университеттінің «Радиотехника, электроника және телекоммуникация» кафедрасының жетекші оқытушылары жүргізеді. Олардың барлығы ҚАА жатықтырушылары.

– Оқытудан кейін информатика пәнінің оқтышулырына нұсқаушы деген сертификат беріледі және олар өздерінің мектептерінде IT Essentials курсы бойынша сабақ өткізуге құқылы, – дейді аға оқытушы Луиза Қорғанбаева.  – Cisco желісті академиясының нұсқаушылары, ақпараттық технологиялар саласында әлемдік көшбасшылар саналады. 22 мыңнан астам профессорлар, оқытушылар және кеңес берушілер, әлем бойынша білім алушыларды шабыттандыру және ынталандыру үшін Cisco оқу бағдарламасын қолданады. Қазіргі  уақытта ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі мамандар және желіс мамандарына деген сұраныс жоғары.

IT Essentials курсына қатысты қолжетімділік, нұсқаушымен сұрақтарды талқылау, интерактивті материалдар көмегімен ақпаратты түсінуді тексеру және мәтіндерді оқу, бағалау үшін жеке смартфон, планшет, ноутбук не жеке компьютерлерді қолдануға болады.

– Оқытудың тиімділігі – практикалық дағыларды қалыптастырудың кепілі, – дейді  Луиза Қорғанбаева. – оқу бағдарламасының құрамына e-doing қағидасы бойынша әзірленген интерактивті жаттығулар кіреді, оның мақсаты – оқытуды ынталандыру, алған білімді бекіту, оқу үдерісін байыту, осылайша материалды жылдам игеруге ықпал ету.

Оқыту ұзақтығы 72 сағат. Курстың жабылуы және Cisco компаниясының халықаралық сертификаттарын тапсыру рәсімі 28 маусым күні өткізіледі.

ҚМИУ баспасөз қызметі

ҰБТ пункті қалыптасқан дәстүр бойынша Қарағанды мелмекеттік индустриялық университетінде орналасты. Биылғы жылы мектеп түлектері үшін негізгі сынаққа 458 адам қатысты.

ҰБТ тапсыруға арналған өтініштерді қабылдау  10 наурыз және 10 мамыр аралығында өткізілді. ҰБТ тапсыру үшін Теміртау қ. және Ақтау кентінің 27 оқу орындарынан 481 түлек өтініші білдірді, бұл барлық түлектердің 55,4% (868 адам) құрады, оның ішінде 207 түлек қазақ тілінде, ал 274 түлек орыс тілінде білім алды.

ҰБТ тасыру үшін қазақ тілінде оқытатын мектептердің 204 түлегі, орыс тілінде оқытатын мектептердің 254 түлегі қатысты, 22 адам тестілеуге қатыспайтындарын білдірді, бір түлек 21 шілде күні Қарағанды қ. АКДА стационарлық емдеуге болды.

– Тестілеу 60 тан 120 дейінгі орынды бес дәрсханада өткізілді. ДКК анықтамасына қатысты екі 11 сынып түлектері үшін қордағы дәрісхана қолданылды – деп хабарлады ҚМИУ базасында орналасқан 724-ҰБТП жетекшісі Сауле Камарова. – ҰБТ ережелерін бұзудың алдын алу және қауіпсіздік шараларын қамтамасыз ету мақсатында онлайн-трансляциялы 11 бейнебақылау камерасы, ұялы телефондар дабылын тұншықтыратын 6 қондырғы, 4 қолды және 1 арқалы металл іздеуші құрылғы қолданылды.

Тестілеу пунктін автономды қордағы электрмен жабдықтайтын қондырғы дайындалды. ҚМИУ медбекеті алғашқы медициналық көмек көрсетуге қажетті дәрі-дәрмекпен толық қамтамасыз етілді, университеттің медициналық қызметкерлері кезекшілік ұйымдастырды. 08.06.2018 жылғы №191-НҚ нұсқауына сәйкес тестілеу барысын ҚР БҒМ өкілдері, бағдарламашы, ҰҚКД екі қызметкері қадағалады.

ҰБТ өткізу технологиясы 02.05.2017ж ҚР БҒМ №204 бұйрығымен бекітілген «Ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу Ережелеріне» сәйкес жүзеге асырылды.

ҰБТ қортындысы бойынша шекті деңгейлі 50 балл және жеке пәндер бойынша 5 баллдан артық баллды 410 адам (89,5%) жинады.

Орташа балл шығармашылық емтиханды ескерумен 75,39 (2017 ж – 68,55), және шығармашылық емтихансыз 80,5 (2017ж – 70,85) құрады.

 ҚМИУ баспасөз қызметі

Биылғы мектеп түлектері бүгін Ұлттық бірыңғай теслілеуді тапсыруда. Таңертең Қарағанды мемлекеттік индустриялық университетінің алдында шамамен бес жүз астам түлектер, педагогтар, мектеп директорлары және ата аналар жиналды.

Түлектер және олардың жанкүйелерлері үшін Ұлттық бірыңғай тестілеудің басталуына арналған митинг өткізілді. Қарағанды мемлекеттік индустриялық университетінің ректоры, мемлекеттік комиссия төрағасы Б.А. Жәутіков және Теміртау қ. әкімінің орынбасары Д.Ж.Есимханов түлектерге ақжол, сәттілік тіледі. Осыдан кейін әртүрлі оқу орындарының өкілдері кезекпен университет ғимаратына шақырылды.

Биыл ҰБТ  481 түлек, оның ішінде қазақ тілінде – 207, орыс тілінде  – 274 түлек тапсырады. ҰБТ ҚМИУ  5 дәрісханада өтеді, сонымен екі дәрісхана қорда тұр. Барлық дәрісханаларда бейнебақылау камералары орнатылған.

Түлектердің ата аналары ҚМИУ жаңа корпустың конференц залына монитор арқылы ҰБТ тапсыру барысын көре алады.

 ҚМИУ баспасөз қызметі

21 шілде күні ҚМИУ Ұлттық бірыңғай тестілеу өткізіледі. Биылғы мектеп түлектері – 868.  Түлектердің өміріндегі ең жауапты емтиханды биылғы жылы 481, оның ішінде қазақ тілінде – 207, орыс тілінде – 274 түлек тапсырады.  ҰБТ 5 дәрісханада өткізіледі. ҰБТ пунктері  металіздеуші, ұялы телефондар дабылын тұншықтыратын құралдармен, компьютерлі сканер, принтерлермен жабдықталған. Барлық дәрісханаларда бейнекамералар орнатылған.

Түлектердің  ҰБТ қалай тапсыратындығын түлектердің ата-аналары ҚМИУ жаңа корпусында конференц-залда орнатылған мониторлар арқылы тамашалайды. Мектеп түлектеріне ҰБТ табысты тапсыруға тілектеспіз және біздің университетімізге оқуға шақырамыз!