29 сәуірде Бейбітшілік және келісім сарайында Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың, ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен Қазақстан халқы Ассамблеясының XXVII сессиясының “Бейбітшілік пен келісім формуласы: бірлік және жаңғырту” күн тәртібімен отырысы өтті.

Сессия жұмысына ҚХА мүшелері, этномәдени бірлестіктердің төрағалары, саяси партиялар мен діни бірлестіктердің басшылары, ғылыми, шығармашылық зиялы қауым өкілдері қатысты. Делегаттар арасында Ресей, Түркия, Қырғызстан, Германия елдерінен келген қонақтар болды.

Қарағанды облысынан делегация құрамына ҚМИУ “Экономика және құрылыс” факультетінің 3 курс студенті Касапиди Виталий кірді. Ол “Понтос” грек мәдени орталығының белсенді қатысушысы болып табылады.

Сессияны Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы, Қазақстан халқы Ассамблеясының Төрағасы Нұрсұлтан Назарбаев ашты.

Бірінші Президент байлық пен Бақыт-бірлікте екенін атап өтті. Қазақстанда этностардың құқығын шектейтін бірде-бір заң жоқ. Керісінше, барлық азаматтардың теңдігі еліміздің Конституциясында белгіленген.

“27 жылдан астам Тәуелсіздік менің кәміл көз жеткізді, өйткені осы ел бірлігі бекітіледі, сүйіспеншілікпен өз жеріне, халқына, оның мәдениеті, ортақ құндылықтармен, мақсаттармен және міндеттермен байланысты. Қазақстан-экономикалық және саяси табысты, бейбіт және тұрақты мемлекет. Бірақ уақыт орнында тұрмайды. Мен біздің халқымыз бірлік пен келісімді сақтай отырып, уақыттың сын – қатерлеріне адал жауап беріп, жаңа биіктерге жете алатынына сенімдімін”, – деп атап өтті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өз сөзінде.

Отырыс соңында салтанатты концерт өтті. Сессия қонақтары үшін КСРО Халық әртісі, Қазақ КСР Халық әртісі Әлібек Дінішев, жас қазақстандық орындаушылар – украиндық «Голос. Дети. 2018» үздік телешоудың жеңімпазы Данэлия Төлешова және «Голос. Дети. 2018» Ержан Максим.

ҚМИУ баспасөз қызметі

ҚМИУ студенттері “Рухани жаңғыру” бағдарламасы бойынша іс-шаралар жоспарын жүзеге асыру аясында Долинка кентіндегі Карлагтың тарихи мұражайына барды.

Музейге барудың мақсаты-студенттердің тарих бойынша білімін кеңейту, оның ең қайғылы сәттерін есте сақтау. Карлагқа бару біздің ЖОО-ның дәстүріне айналды.

Карлаг тарихы Саяси қуғын-сүргін нәтижесінде алыс Қазақстанға қоныс аударған халықтардың қанды тарихына жазылған. Саяси қуғын-сүргін-Кеңес Одағы тарихындағы қатал және қанды кезең. КСРО-дағы Саяси қуғын-сүргін құрбандары-миллиондаған адам, сотталған және бас бостандығынан айыруға немесе ату жазасына кесілген.

Карлаг (Қарағанды еңбекпен түзеу лагері)-1930-1959 жылдардағы КСРО — ның ең ірі еңбекпен түзеу лагерлерінің бірі, Қарағанды облысында орналасқан, КСРО ГУЛАГ жүйесінде тұрған.

Осы лагердің тұтқындары арасында Аркадий Белинков, Анатолий Марченко, Мария Капнист, Наталья Столярова, Анна Тимирева, Александр Чижевский, Уар (Петр Шмарин), Герман (Вейнберг), Давид Выгодский, Афанасий Селищев, Владимир Михайлов сияқты белгілі адамдар болды. Карлагтың жалпы аумағы Франция аумағымен салыстырылады. Карлагтың жұмыс істеген жылдары қаза болғандардың есебінен жүргізілген жоқ, өлгеннен кейін жеке істері жойылды. Сондықтан адам мәңгілікке жоғалды.

Карлагта “халық жауы”балалары мерзімді ақтады. Олардың көпшілігі ұстаудың ауыр жағдайларына байланысты аман қалған жоқ. Жүкті әйелдер үшін Үкімді кейінге қалдыру болған жоқ. 1938 жылдың 1 қаңтарына Карлагта келген 2103 “ЧСИР” әйелдерінің арасында 655 жүкті және бала емізетін аналар болды. 1941 жылы 108 жүкті әйел келді. 1939 жылы лагерьде 451 бала болды, бір жыл ішінде 114 бала қайтыс болды.1940-1941 жылдары Карлагта 1048 бала, ал 1950-1952 жылдары 1713 бала дүниеге келді. 5 сәбилер үйінде 576 бала орналастырылды.

1959 жылы Карлаг таратылып, Қарағанды облысы ІІМ қорытынды орындары басқармасы болып қайта құрылды.

Карлагқа барған кезде студенттер өз көздерімен саяси тұтқындар отырған камераның балалары, жауап алу камералары, карцерлер, азаптау камералары, ату бөлмесі, құнды уақыт құжаттары, сондай-ақ тарихи орындар болған.

Өз елінің тарихына экскурсиялар патриоттық сезімді қалыптастыруда, жас ұрпақтың әділетсіздігіне төзімділікке және төзімділікке тәрбиелеуде ерекше рөл атқарады.

ҚМИУ баспасөз қызметі

Сәуірдің 26 күні Қарағанды мемлекеттік индустриялық университетінде «Қазақ, орыс және шетел тілдері» кафедрасының мұрындық болуымен «Сөзге қанат біткен түн…» деп аталатын поэзия кеші өткізілді.

Бұл поэзия кешке Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті, Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаетың және ЮНЕСКО-ның қолдауымен өткен Халықаралық “Шабыт” шығармашыл жастар фестивалінің екі мәрте лауреаты және Гран-При жүлдесінің иегері, «Жұмбақтасқа жауған күз», «Өң. Мен. Түс.», «Жүрек кітабы», «Топырық демі» атты жыр-кітаптарының авторы, өлеңдері ағылшын, испан, корей, түрік, қырғыз, өзбек, әзербайжан, қытай және моңғол тілдеріне аударылған қазақтың талантты ақыны  Бауыржан Қарағызұлының шығармашылығы арқау болды.

Кештің құрметті қонақтары ретінде республикалық «Әдебиет» порталының бас редакторы, жазушы-прозашы Нұрлан Хавдай, белгілі шоумен, «Базар жоқ», «КТА», «Әзіл әлемі» театрының редактор-сценаристісі Баянды Сахарияұлы, атақты күйші, Құрманғазы атындағы халықаралық конкурстың жүлдегері, республикалық Дәулеткерей, Әлшекей, Қали Жантілеуов, Қаршыға Ахмедияров, Әзидолла Есқалиев атындағы және «Байжұма» стилінде орындаушылар конкурстарының лауреаты және көптеген күй сайыстардың жеңімпазы Жұмабек Боранбайұлы Қадырқұлов, көптеген республикалық және халықарлық жыр мүшәйраларының жеңімпазы ақын Ұмтыл Зарыққан қатысты. Сондай-ақ Теміртау қаласының жас ақындары Әділет Шопен, Таңсәуле Әгенқызы және университетіміздің профессорлық-оқытушылар құрамы мен студенттері кештің көрігін қыздырысты.

ҚМИУ декан орынбасары, гуманитарлық ғылымдар магистрі, әдебиеттанушы  Капашева Жания Құдайбергенқызы кештің шымылдығын аша отырып, бұл кештің «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында Жастар жылына орайластырылып өткізіліп жатқанын айта келіп, Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев түлеп ұшқан киелі шаңыраққа арнайы ат басын тіреген құрметті қонақтарға алғысын білдіріп, шығармашылық табыстар тіледі.

Поэзия кеші «Эх, өмір! Х-Life», «Кірпікке мөлдіреп күй тұнды…», «Топырақ демі» деген атаулармен үш блокқа бөлініп,  алдыңғы екі блок университет студенттері мен оқытушыларының кеш қонақтарына дайындаған тартуы, ал үшінші блок кеш қонақтарының құзырында болды.

Кеш барысында ақынның өлеңдері оқылып, сұрақтар қойылып, ақынмен емін-жарқын әңгіме өрбіді. Залдан Сержан атты студенттің:

– Бауыржан аға, дәл қазір алдыңызда отырған тыңдармандарыңыз техникалық мамандықта оқитын жастар. Бір өлеңіңізді қазіргі СМС-хабарламалары тілімен жазып шықтық. Ортаға келіп, осы смайлктарға жасырылған өлеңіңізді оқып берсеңіз? – деген тәрізді күтпеген өтініштер де болды. Ақын, студен- жастармен, залмен қосылып ән де шырқады.

Одан соң болашақта «Автоматтандыру және басқару» мамандары болып шығатын Алпысбаева Анелия «Сүйем дедім…», Құрбанбай Перизат «Қызығы қорқынышты бұл күндері», Көлік және көлік техникасы мен технологиясы мамандығында оқитын Алтынбек Ақбота «Өт-Кел», Материалтану және жаңа материалдар технологиясының болашақ мамандары Ағарыс Ақбота «Менің нәзік жаным үшін», Төлеу Ұлдана  «Болашақтан келген хат» өлеңдерін оқып, арпалысқан ақын жанын алты арудың бейнесінде көрсетіп,  оны жетінші болып, Металлургия мамандығының студенті Алимхан Дарханның оқыған «Бәріне сабыр етші, шыда, жаным!» өлеңі түйіндеді.

Бұдан кейін сөз алған университетіміздің «Қазақ, орыс, шетел тілдері» кафедрасының меңгерушісі, филология ғылымдары кандидаты, доцент  Нұрзия Абдикаримқызы:

– Жалпы қазіргі қазақ поэзиясында жас ақындар «бір түрлі» жазатын болып жүр. «Бір түрліліктің» сыры неде деген сұрақ туындайды. Өйткені қазіргі жастар поэзиясында өлең «материалы» түгелдей формаға еніп, «парадокс»  тіл ретінде жарыққа шығады. Сонысымен де рациональды таным мен қоғамдық сананы тәрбиелеу үшін жазылған өлеңдерден ерекшеленетіндігін талдай келіп, қазіргі жастардың поэзиясы «интеллектуальдық поэзия», сондықтан оны оқып, түйсіну, сезіну үшін жастардың өзі де сол деңгейдегі интеллект болуы керек, – деді.

Кеш соңында кезек алған қонақтар өздерінің жүрекжарды тілектерін жеткізіп, Бауыржан Қарағызұлының өлеңдерін оқып, шығармашылығы жайында пікірлерін білдірді және студенттердің өтініші бойынша Түркияда оқылып, бір сәтте 14 тілге аударылған «Топырақ демі» өлеңін ақынның өз аузынан тыңдаған жыр сүйер қауым бір желпініп қалды.

Поэзия кешін қысқаша қорытындылаған Қарағанды мемлекеттік индустриялық университетінің профессоры, медицина ғылымдарының докторы, киелі Арқа елінің ақынжанды азаматы, ғалым Аманжолов Ізтілеу Аманжолұлы бұрыннан «Жас Алаш» газетінде жарияланған Бауыржан Қарағызұлының жырын оқып,  қазақтың тұнық руханиятына бір асау, тұмса бұлақ қосылғанына іштей разы болып жүргендігін, бүгін міне бетпе-бет кездесіп отырғанына риза екендігін жеткізді.

Ақын Бауыржан Қарағызұлы осындай кештің ұйымдастырылуына мүмкіндік берген ҚМИУ-дың ректоры, техника ғылымдарының докторы, профессор Жәутіков Бақыт Ахатұлына ризашылығын білдіре отырып,   поэзия кеші ерекше форматта өтті және техникалық мамандықтар бойынша білім алып жатқан студенттердің өлеңге деген ерекше ықыласы көңіл толқытады деп баға берді.

Кеш қонақтарына ҚМИУ-дың ректорының атынан Алғыс хаттар тапсырылды.

ҚМИУ баспасөз қызметі

25 сәуір күні ҚМИУ “Рухани жаңғыру” және “Ұлы даланың жеті қыры” атты бағдарламалық мақалалар аясында дөңгелек үстел өтті.

Бұл іс-шараны “Қазақстан тарихы және әлеуметтік-гуманитарлық пәндер” кафедрасы ұйымдастырды.

Модератор ретінде “Қазақстан халқы Ассамблеясы” кафедрасының меңгерушісі, гуманитарлық ғылымдар магистрі Жанабергенова Динара Кеңесқызы сөз сөйледі.

Ежелгі металлургия бойынша МҚӨ кафедрасының доценті Аманжолов Жуман Қалықұлы қызықты баяндама жасады. Жұман Қалықұлы темір кенін балқытуға арналған пештерді Қазақстанда Орталық Азияда салуды бастағанын айтты: “Біздің еліміздің жері минералдарға бай». Сондай-ақ, қару мен еңбек құралдарын дайындау үшін не істеу керектігін айтты.

Одан әрі қонағымыз Теміртау индустриалды-технологиялық колледжінің Ш-17-1 тобының оқушысы Учерова Аяужан сөз сөйледі. “Қазақтың салт дәстүрлері” атты баяндамасында Аяужан Ұлы дала әлемге жылқы шаруашылығы мен салт-дәстүрлер сыйлағанын айтты. Алғаш рет адамның жылқысын қолға алуы қазіргі Қазақстан аумағында орын алды, бұл туралы елдің солтүстігіндегі Ботай қонысының қазба жұмыстары куәландырады.

ТОМД-17к-2 тобының студенттері Рахымбаева Шынар мен Садуақас Аңсар “Көшпенді өркениеттің әлемдік мәдениетке қосқан үлесі” тақырыбында қызықты баяндама жасады. Олардың баяндамасында көшпелілердің әлемдік өркениетке қосқан үлесі зор екендігі атап өтілді. Жартысы мемлекеттердің Еуразия негізделген және күзетуі немесе олардың қатысуымен. Көшпенділердің өздері ешқандай дін құрмаған, бірақ буддизмнің, христиандықтың және исламның таралуына ықпал етті. Әскери істерде олар революция жасады. Олар ат үстіндегі садақ ату құрды. Жеңілістердің нәтижесінде көшпенділер барлық теңіз және жердегі сауда жолдарынан билік алды.

Бұдан әрі МиТНМ-18 тобының студенті Ағарыс Ақбота және УиА-18 тобының студенті Полуэктова Виктория “Қазақстан – Алма отаны” атты баяндамасымен сөз сөйледі. Өз сөзінде олар Қазақстанның барлық жер алмасының – Сиверс алмасының ата-бабасының сақтаушысы екенін айтты. Ежелгі Жібек жолының бағыттары бойынша Іле Алатауы етегінен Қазақстан аумағында ол Жерорта теңізіне түсіп, содан кейін бүкіл әлемге тарады.

Көшпенділердің зергерлік өнері туралы АиУ-18к-2 тобының студенті Алпысбаева Анелия айтып берді. Ол өз баяндамасында зергер-зергерлердің көп мөлшерде күміс тарақ (тарақ) және тіс тазалау (тіс шуқыш), сондай-ақ әр түрлі алтын әшекейлер дайындағанын, бірақ олар қымбат металдың салдарынан сирек кездесетінін айтты. Негізінен зергерлер зергерлік өнердің тамаша бұйымдарын жасап, күміспен жұмыс істеді. Анелия осы әшекейлерді өз бетімен көрсетті.

Э-17 тобының студенттері Тұрсынов Әділет пен Сейдуллаев Дархан Шоқан Уәлиханов Ресей және әлемдік ғылымға қандай үлес қосқанын айтып берді. Тарихшы, этнограф, лингвист, фольклорист, географ Ш. Уәлиханов қазақтардың және Орталық Азияның басқа да халықтарының этникалық, саяси, мәдени және әлеуметтік-экономикалық тарихын зерттеді. Ол өз еңбектерінде қазақтардың ауызша халық шығармашылығына этностың мәдени және рухани мұрасы ретінде ерекше көңіл бөлді. Ш. Уәлиханов әлемдік ғылымның көрнекті тұлғалары арасында лайықты орын алады. Оның Тянь-Шаньға, Шығыс Түркістанға (Жоңғария және Қашқария) саяхаттауы, ғылыми еңбектер мен зерттеулер әлемдік шығыстанудың маңызды үлесіне айналды.

ХТ-17 тобының студенті Атакулова Земфира “Конфессияаралық келісімді орнату барысында Қазақстанның тәжірибесі” тақырыбында баяндама жасады. Ол тәуелсіздік жылдарында біздің мемлекетіміз өңірдегі бейбітшілік пен тұрақтылықты нығайтуға бағытталған бірқатар бастамаларды ұсынғанын атап өтті. Жалпы Қазақстанның бейбітшілік пен келісімді нығайтуға бағытталған бастамалары Орталық Азияда, Еуразия құрлығында және бүкіл әлемде бейбітшілік пен тұрақтылықты қолдау үшін үлкен маңызға ие. Халықаралық аренада Қазақстан әлем аумағы, мәдениеттер мен діндердің диалогы мен жақындасуына арналған алаң ретінде қабылданады.

Баяндаманың келесі тақырыбы бүгінгі күннің “ыстық” тақырыбы болып табылады. ТОМД-18к тобының студенттері Нұрғалиқызы Ақерке, Абдукаримұлы Сапарбек, Сүлейменов Асқар, Ержан Ардақ және Темірәлі Нұрай әлемдік қоғамға Қазақстанның қалай ашылғанын айтып берді. Қазақ халқының сан ғасырлық тарихында өз бастауын алған қазақ әндерінің сұлулығын, тереңдігін және күшін ғаламшардағы барлық континенттердің тыңдаушыларына жеткізген алғашқы Димаш. Көптеген елдерде музыка әуесқойлары қазақ мәдениетін, өнерін зерттей бастады, тіпті қазақ әндерін шырқауды үйренеді. Бір жарым миллиард Қытайда “Дайдидау” және “Ұмытылмас күн” әндері топ-чарларда жетекші орын алады, тіпті мектептерде де ән айтады. Димаштың “Абай жолы” атты сүйікті кітабы қазір қытай тіліне аударылып жатыр.

Қазақ жерінің тарихы мен мәдениеті көп қырлы және әлемдік мәдениет үшін өте маңызды.

ҚМИУ баспасөз қызметі